Επιμέλεια: Γιώργος Μπακόλας
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου λες πως μερικοί άνθρωποι είναι πραγματικά ευλογημένοι! Σαν αυτή του Στέλιου Μαχαίρα, ο οποίος είχε την τύχη να βιώσει απίστευτες εμπειρίες στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, όντας μέλος του ιατρικού τιμ των Σικάγο Μπουλς στα πρώτα δύο πρωταθλήματα της ιστορίας τους!
Ο επί σειρά ετών γιατρός των εθνικών μας ομάδων μπάσκετ κάνει ένα rewind των… συλλεκτικών στιγμών που έχει βιώσει με τη διπλή ιδιότητα του ορθοπεδικού και του φιλάθλου, ενώ δε διστάζει να αποκαλύψει ότι κάποιοι διεθνείς, καθώς και οι δύο «αιώνιοι», δημιουργούσαν κατά διαστήματα μπελάδες στην «επίσημη αγαπημένη».
Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας με την ιατρική και με την ορθοπεδική ειδικότερα;
Καταρχάς να πω ότι κατάγομαι από οικογένεια που είναι όλοι γιατροί. Από κει και πέρα, αυτά που πάντα μου άρεσαν ήταν το μπάσκετ, τα μαθηματικά και η φυσική. Έψαχνα λοιπόν κάτι το οποίο να συνδυάζει όλους αυτούς τους τομείς! Όταν εξετάζουμε από ορθοπεδικής πλευράς έναν ασθενή, κοιτάμε το σκελετό, τους μυς, τις δυνάμεις και τις πιέσεις που εξασκούνται. Αυτή η φυσικομαθηματική πλευρά σε συνδυασμό με το ότι οι αθλητές υφίστανται συνεχώς τέτοιες δυνάμεις και καταπονήσεις με οδήγησαν στο να ασχοληθώ με την ορθοπεδική!
Πόσο σημαντική είναι η δουλειά ενός γιατρού στο επίπεδο που βρίσκεστε εσείς; Αισθάνεστε περισσότερη ευθύνη; Με την έννοια ότι έχετε να κάνετε με επαγγελματίες αθλητές υψηλού επιπέδου και τα χρήματα που διακυβεύονται είναι συνήθως τεράστια…
Πραγματικά η ευθύνη είναι τεράστια! Δεν έχεις να κάνεις με έναν απλό άνθρωπο και δεν πρέπει να κάνεις λάθος, καθώς αν συμβεί κάτι τέτοιο μπορεί ο αθλητής να υποστεί τέτοια ζημιά που και ανεπανόρθωτη να είναι, αλλά και να κυνηγάνε οι πάντες και τα πάντα, από δημοσιογράφους μέχρι και τα σωματεία. Ευτυχώς στην καριέρα μου δεν αντιμετώπισα ποτέ τέτοιες ιστορίες! Είναι ζήτημα και τύχης πολλές φορές, βέβαια, γιατί για διάφορους λόγους σε ένα χειρουργείο μπορεί να υπάρξει κάποια επιπλοκή, παρότι ο γιατρός πραγματικά κάνει ό,τι καλύτερο.
Την ώρα του αγώνα τι αισθάνεστε περισσότερο; Γιατρός, φίλαθλος ή κάτι άλλο;
(γέλια) Αισθάνομαι φίλαθλος! 100%! Θυμάμαι χαρακτηριστικά, λίγο πριν από το Ευρωμπάσκετ Παίδων της Τουρκίας το 1993, όταν σε ένα φιλικό ματς στη Βουλγαρία, από τη χαρά μου σηκώθηκα και έχωσα μια κλωτσιά από πίσω στον Γιαννούλη μετά από μια ωραία προσπάθειά του!
Ποιος ήταν ο πιο άσχημος τραυματισμός που έχετε συναντήσει;
Θα έλεγα ότι είναι δύο οι τραυματισμοί. Ο ένας ήταν του Γιώργου Λημνιάτη και συγκεκριμένα αφορούσε σε διάστρεμμα, το οποίο τον άφησε εκτός δράσης για τέσσερις μήνες, όταν αγωνιζόταν στον Πανιώνιο. Ειλικρινά δεν είχα ξαναδεί τόσο βαρύ διάστρεμμα! Πολύ σπάνια περίπτωση.
Ο δεύτερος τραυματισμός ήταν του Κώστα Πεππέ (σ.σ. 1993, όταν αγωνιζόταν στο Παγκράτι), που υπέστη ρήξη πρόσθιου χιαστού στο γόνατο. Τότε κατάλαβα τι θα πει ιδιοδεκτικότητα, η ικανότητα δηλαδή του οργανισμού να αποφεύγει την κάκωση. Αυτό χρειάζεται εκπαίδευση και είναι κάτι που σηκώνει μεγάλη συζήτηση.
Προσωπικά πιστεύω ότι έχει να κάνει πολύ με την προπαρασκευή του αθλητή, η οποία έτσι όπως γίνεται σήμερα δεν την πολυπιστεύω… Έχει λείψει αυτό που λέμε «παιδικότητα» και οι αθλητές γυμνάζουν τις διάφορες αρθρώσεις τους «σκέτα» στα μηχανήματα. Η κίνηση που κάνουμε να μας αποφύγει ο άλλος, η ευελιξία που αποκτούμε όταν παίζουμε έξω στο δρόμο -όπως συνέβαινε παλαιότερες εποχές- δημιουργεί την ικανότητα όταν μετά θα πάμε, για παράδειγμα, να παίξουμε ποδόσφαιρο, όταν πέσουμε κάτω να ξέρουμε πώς θα πέσουμε. Προετοιμάζουμε δηλαδή το σώμα μας να έχει την κατάλληλη ευελιξία.
Ο Πεππές, για να επανέλθω στον τραυματισμό που ανέφερα προηγουμένως, μολονότι καλά γυμνασμένος και γερό παιδί, είχε πολύ χαμηλή ιδιοδεκτικότητα κι έτσι με μια προσποίηση από τον αντίπαλό του, χτύπησε σοβαρά στο γόνατο. Ευτυχώς σήμερα η ιδιοδεκτικότητα μπορεί να μετρηθεί.
Μπορείτε να ξεχωρίσετε μια στιγμή απ’ όλα όσα ζήσατε με τις εθνικές ομάδες;
Θα ήθελα να αναφέρω την περίπτωση του Δημήτρη του Παπανικολάου, ο οποίος το 2003, στο Ευρωμπάσκετ της Σουηδίας, έδειξε πραγματικά τι ψυχή ήταν. Ο Δημήτρης, λοιπόν, είχε χρόνιο πρόβλημα στη μέση. Από το 1998-99 του έλεγα να φύγει να χειρουργηθεί στη Βοστώνη -εκεί όπου είχε χειρουργηθεί κι ο Λάρι Μπερντ- δεν πήγε όμως με αποτέλεσμα να παραμένει το πρόβλημα στη μέση του. Στο ματς με την Τουρκία η Εθνική μας ανατρέπει το εις βάρος της σκορ με τον Χρίστο Χαρίση, παίρνει τη νίκη στην εκπνοή και ο Παπανικολάου τον σηκώνει ψηλά από τη χαρά του! Με τον που τον σηκώνει, όμως, μένει… κάγκελο! «Κάνε κάτι γιατί θα με σκοτώσει ο Ιωαννίδης» μου λέει. Τότε, λοιπόν, έκανα κάτι το οποίο δεν είχα ξανακάνει! Του χορήγησα ένα πολύ ισχυρό κοκτέιλ ενέσεων και σε συνεργασία με τον φυσιοθεραπευτή Δημήτρη Σκορδίλη, καταφέραμε να παίξει μέσα στο επόμενο 15άωρο να παίξει πεντάδα! Αλλά δεν ήταν τόσο οι ενέσεις που του έγιναν, όσο η ψυχή του αθλητή. Αυτό πραγματικά δεν θα το ξεχάσω ποτέ!
Ποιος ήταν ο χειρότερος ασθενής που είχατε; Ποιος σας ταλαιπώρησε περισσότερο;
Θα σου πω το εξής: υπήρχαν ορισμένοι οι οποίοι δεν ήταν ασθενείς -ονόματα δε θα πω-, αλλά ήθελαν να λουφάρουν και βλέποντας κάποιον να έχει πρόβλημα δημιουργούσαν θέμα. Μια φορά, για παράδειγμα, είχε πρόβλημα ο Γιάννης ο Γιαννούλης και τον στείλαμε πίσω. Τότε κάποιος συμπαίκτης του παρεξηγήθηκε και άρχισε να λέει ότι έχει και κείνος πρόβλημα… Ο συγκεκριμένος μάλιστα πάντα δημιουργούσε πρόβλημα. Ήταν μεν παικταράς, είχε παίξει και στα δύο μεγάλα σωματεία, αλλά ήταν παραπονιάρης, μου είχε δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα.
Τι έλεγε δηλαδή;
Έλεγε πράγματα όπως «Πώς τον διώχνεις αυτόν; Κι εμείς έχουμε πρόβλημα» Ισχυριζόταν ότι γινόταν «διακρίσεις» μέσα στην ομάδα.
Ποιες στιγμές θα σας μείνουν αξέχαστες από τη θητεία σας στις εθνικές ομάδες;
Ξέρεις τι γίνεται; Οι περισσότεροι θα πουν για στιγμές όπως το τρίποντο του Διαμαντίδη, πράγματα δηλαδή σχετικά πρόσφατα τα οποία όλοι έχουν δει και γνωρίζουν, άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο. Εμένα προσωπικά, μου έχουν μείνει δύο φάσεις αξέχαστες. Η μία είχε πρωταγωνιστή τον Δημήτρη Παπανικολάου σε αγώνα της Εθνικής Παίδων με αντίπαλο τη Γερμανία, όταν κάρφωσε τη μπάλα μπροστά σε τρεις πανύψηλους αντιπάλους που επιχείρησαν να τον κόψουν, αλλά… μπήκαν κι αυτοί στο καλάθι! Εκείνη τη στιγμή σηκώθηκε όλο το γήπεδο. Φοβερή φάση! Θυμάμαι πετάχτηκα και αντέδρασα… περίεργα, κλωτσώντας ό,τι έβρισκα! Η άλλη φάση είχε να κάνει με τον Δημήτρη Κρητικό, ένα τεράστιο ταλέντο, που δυστυχώς δεν έτυχε ανάλογης εξέλιξης. Σε μία φάση, λοιπόν, βγαίνει πίσω από αντίπαλο σκριν και κόβει έναν Κροάτη που επιχειρούσε σουτ τριών πόντων! Φοβερό άλμα, ταχύτητα, όλη η Ευρώπη εν τω μεταξύ μιλούσε γι’ αυτόν! Νόμιζαν, επειδή φυσιογνωμικά έφερνε σε… Σέρβο, ότι τον είχαμε πολιτογραφήσει Έλληνα! Δυστυχώς, απ’ ό,τι έμαθα μετά, όταν ο Κρητικός γύρισε στο Περιστέρι, τον είχαν βάλει στον πάγο, να κάνει… αγροτικό. Υπέστη και ρήξη πρόσθιου χιαστού και… τέλος.
Ποια νίκη πανηγυρίσατε περισσότερο;
Σίγουρα εκείνη στο ημιτελικό εναντίον της Γαλλίας το 2005! Δεν το περίμενα με τίποτα ότι αυτή η ομάδα θα προχωρήσει τόσο πολύ. Το τρίποντο του Διαμαντίδη και η όλη ανατροπή στα τελευταία δευτερόλεπτα ήταν κάτι το απίστευτο! Μη σου πω ότι και στον προημιτελικό με τη Ρωσία έπρεπε να χάσουμε. Αλλά εκεί έκανε… όργια ο Παπαλουκάς!
Για πόσο ακόμα θα είστε στο πλευρό της Εθνικής ομάδας;
Πάντα είμαι μέσα στην Ομοσπονδία, παρότι δεν ακολουθώ πλέον τις αποστολές. Το καλοκαίρι για ό,τι συμβεί θα είμαι δίπλα στους παίκτες. Αλλά από το 2006 που σταμάτησα να ακολουθώ τις αποστολές δεν μπορώ να παρακολουθήσω, ακόμα και να ακούσω από το ραδιόφωνο, αγώνες της Εθνικής! Σίγουρα η νίκη επί των ΗΠΑ στο Παγκόσμιο ήταν τρομερό γεγονός, όμως ειλικρινά δε θα άντεχα την ήττα από τους Ισπανούς στον τελικό! Εκείνη την ημέρα από το άγχος μου έκανα βόλτες με το αυτοκίνητο! Με την Εθνική θέλω να είμαι μέσα στο γήπεδο, να συμμετέχω κι εγώ! Τρελαίνομαι όταν χάνει!
«Ξεχωρίζω τον Ιωαννίδη»
Έχετε συνεργαστεί με πολλούς ομοσπονδιακούς προπονητές στην Εθνική Ανδρών. Θα ήθελα για καθέναν από αυτούς να μου δώσετε επιγραμματικά το «στίγμα» τους. Ας ξεκινήσουμε με τον Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου.
Ο Κιουμουρτζόγλου ήταν απρόσιτος. Ίσως ακούγεται βαριά» ως λέξη, αλλά το λέω με την έννοια ότι δε σου έδινε την εικόνα πως μπορούσες να του μιλήσεις. Όλη η ομάδα ήταν σοβαρή, όμως αυτός το είχε σε μεγαλύτερο βαθμό.
Είχε, σα να λέμε, την εικόνα του… προφέσορα;
Ναι! Την είχε!
Μάκης Δενδρινός.
Ο Μάκης θα έλεγα ήταν ακριβώς το αντίθετο. Πάρα πολύ προσιτός ως άνθρωπος.
Παναγιώτης Γιαννάκης.
Μέσα στο άγχος του -αναφέρομαι στην πρώτη του θητεία στην Εθνική- ήταν ψαρωμένος. Μόλις είχε τελειώσει την καριέρα του ως αθλητής και έπεσε κατευθείαν στα βαθιά.
Κώστας Πετρόπουλος.
Για μένα ήταν άτυχος. Ήταν άτυχος γιατί την πρώτη χρονιά που ανέλαβε τέσσερις παίκτες πεντάδας χειρουργήθηκαν. Αλβέρτης, Λιαδέλης, Σιούτης, Οικονόμου και κάποιος άλλος που δεν μπορώ να θυμηθώ αυτή τη στιγμή πέρασαν από την πόρτα του χειρουργείου. Υπήρξε πραγματικά άτυχος ο Πετρόπουλος.
Γιάννης Ιωαννίδης.
Με τον Ιωαννίδη έγινε η προσπάθεια να επιστρέψει η Εθνική σε υψηλό επίπεδο. Θα μπορούσαμε να είχαμε πάει καλυτέρα, τότε που βγήκαμε πέμπτοι στη Σουηδία (σ.σ Ευρωμπάσκετ 2003).
Την «πατήσαμε» από τους Ιταλούς, που δεν είχαν και καμιά ιδιαίτερη ομάδα…
Εκεί έφταιξαν άλλοι παράγοντες…
Τι εννοείτε;
Έναν μήνα πριν τους είχαμε κερδίσει με 41 πόντους και άλλαξαν προπονητή. Ήταν εσωτερικά ζητήματα περισσότερο και απ’ ό,τι φάνηκε μετά… Και με την αλλαγή της παλιάς φρουράς έναν χρόνο μετά στους Ολυμπιακούς της Αθήνας…
Ισχυρίζεστε, δηλαδή, ότι καλώς έγινε η αλλαγή της φρουράς; Ότι κάποιοι «παλιοί» μέσα στην ομάδα δημιουργούσαν πρόβλημα;
Ναι, βέβαια, έτσι είναι. Αλλά η αλλαγή φρουράς έγινε λανθασμένα. Έπρεπε να έχουν φύγει άλλοι και άλλοι να μην έχουν μείνει… Αυτή είναι η θέση μου. Γιατί ήμουν ο μοναδικός ο οποίος γνώριζε πράγματα και καταστάσεις που δε γνώριζε κανείς άλλος. Και παρόλο που τους είχα ειδοποιήσει ελαφρώς, είχα πει κάποιες κουβέντες, εντούτοις δεν εισακούστηκα.
Είχαν γραφθεί πολλά εκείνη την εποχή, για παράδειγμα, για τη μη πρόσκληση του Σιγάλα και την έλευση του «καινούργιου» -τότε- Σπανούλη.
Για μένα καλά έκανε ο Γιαννάκης και έφερε τον Σπανούλη, αλλά δεν έπρεπε να φύγει ο Σιγάλας. Κάποιος άλλος έπρεπε να φύγει γιατί εκείνος δημιούργησε το πρόβλημα το μεγάλο και η ομάδα έχασε την προηγούμενη χρονιά από την Ιταλία…
Με «τρώει» να μου πείτε σε ποιον αναφέρεστε!
Όχι, δε μπορώ να πω. Μέχρι εκεί!
«Παναθηναϊκός και Ολυμπιακός έκαναν ζημιά στην Εθνική»
Δεδομένα λοιπόν τα εσωτερικά προβλήματα εκείνη την περίοδο στην Εθνική Ανδρών.
Σαφώς! Και πάντα ξεκινούσαν από τη διαμάχη ανάμεσα σε Παναθηναϊκό και Ολυμπιακό.
Από τους προπονητές που συνεργαστήκατε, υπάρχει κάποιος τον οποίο ξεχωρίζετε;
Θα στο πω έτσι… λαϊκά! «Πήγαινα» τον Ιωαννίδη! Είχε μια διαφορετική αύρα σαν άνθρωπος, μου άρεσε, παρότι είχαμε τσακωθεί και μάλιστα άγρια! Υπήρχαν ορισμένες στιγμές που με κατάπιανε και οι άλλοι είχαν πάθει την πλάκα τους!
Πολύ υποστηρίζουν ότι η FIBA πρέπει να «αραιώσει» τις διοργανώσεις γιατί η καταπόνηση των αθλητών είναι πολύ μεγάλη. Εσείς, καθαρά ως γιατρός τι πιστεύετε;
Συμφωνώ απόλυτα! Για μένα δε νοείται, ας πούμε, να μη βρίσκεται στην Εθνική ομάδα ο Διαμαντίδης. Γιατί; Γιατί αυτό που τραβάει αυτό το παιδί είναι το κάτι άλλο! Το «α και το ω» της Εθνικής δεν μπορεί να παίξει κάθε καλοκαίρι. Λέγαμε «α, 200 αγώνες συνεχόμενοι ή 220, 230 του Διαμαντίδη» χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει λόγος! Ποιο το νόημα δηλαδή ένας παίκτης να παίζει 200 σερί ματς; Αυτό δεν είναι φυσιολογικό, περισσότερο περί… ανωμαλίας πρόκειται! Οι Αμερικανοί το λένε «overuse» και μπορεί ένας αθλητής να πάθει μεγάλη ζημιά, όπως κάταγμα κόπωσης. Η κόπωση η μεγάλη, εξάλλου, δεν επιτρέπει να έχεις πνευματική διαύγεια. Δεν αποδίδεις το ίδιο, είναι βέβαιο.
Παρέα με τον Μάικλ Τζόρνταν!
Ο Στέλιος Μαχαίρας αφηγείται την εμπειρία του στην άλλη άκρη του Ατλαντικού δίπλα στον Μάικλ Τζόρνταν και τον Φιλ Τζάκσον: «Στις ΗΠΑ πήγα το 1989 στο Πανεπιστήμιο Northwestern του Σικάγο κι εκεί δούλευα με τον επίσημο γιατρό των Μπουλς, έναν από τους πέντε ορθοπεδικούς τους οποίους διέθετε η ομάδα! Να φανταστεί κανείς ότι τον πρώτο και δεύτερο χρόνο δεν υπήρχε καμία κάκωση πλην μια αρθροσκόπησης του Γκρεγκ Χότζες! Η εμπειρία ήταν το κάτι άλλο! Σκέψου τώρα να βλέπεις ανήμερα Χριστούγεννα το κλασικό ντέρμπι εκείνης της εποχής Μπουλς-Λέικερς στο Σικάγο και τον Τζόρνταν να μαρκάρει τον Μάτζικ και να τον αφήνει στους 4 πόντους! Τον είχε κάνει… κόσκινο! Το ότι έζησα από κόντα το πρώτο και το δεύτερο δαχτυλίδι των Μπουλς (σ.σ. 1991 και 1992) δεν μπορεί να περιγραφθεί! Καθόμουν στην πίσω σειρά από τον Φιλ Τζάκσον, παρακολουθούσα τα πάντα κι έχω να πει ότι όταν μιλάμε για τον Τζάκσον, μιλάμε για έναν τεράστιο προπονητή. Οπωσδήποτε και από ιατρικής πλευράς βίωσα εκπληκτικά πράγματα. Να φανταστεί κανείς ότι το κάθε ιατρικό εργαλείο εκεί υπήρχε από 50 φορές, ενώ στην Ελλάδα κάποια εργαλεία δεν υπήρχαν καν! Και το πιο φοβερό, κάτω από το νοσοκομείο υπήρχε εργοστάσιο στο οποίο όταν είχαμε πρόβλημα με ένα μηχάνημα φωνάζαμε τον υπεύθυνο για να μας το φτιάξει! Τι να συζητάμε τώρα! Άλλος κόσμος εκείνα τα χρόνια!».
WHO IS WHO
- Ο Στέλιος Μαχαίρας γεννήθηκε στις 27/10/1953, είναι παντρεμένος και πατέρας μιας κόρης.
- Σε ηλικία 13 ετών έπαιξε μπάσκετ για πρώτη φορά με τη φανέλα του Παγκρατίου. Η περίοδος 1973-74 ήταν η τελευταία του ως αθλητής γιατί, όπως μας λέει: «τότε με κυνήγησε το σπίτι μου! Μου είπαν “θα γίνεις γιατρός. Έτσι άφησα το μπάσκετ”».
- Έχει εργαστεί ως ορθοπεδικός στις ομάδες μπάσκετ του Παγκρατίου και του Πανιωνίου, αλλά και στην ομάδα βόλεϊ του Ολυμπιακού στα μέσα της δεκαετίας του ’90.
- Το… ντεμπούτο του με την ιδιότητα του γιατρού στην Εθνική ομάδα έγινε το 1993. Τελευταία φορά με την Εθνική Ανδρών έδωσε το «παρών» σε αποστολή στο Ευρωμπάσκετ του 2005.
Πηγή: Cobrasports.gr