Του Στέλιου Τορομανίδη/ info@eurohoops.net
Ο Γιάννης Σφαιρόπουλος από τον άκρη του “ερυθρόλευκου” πάγκου θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον Δημήτρη Ιτούδη, επιθυμώντας αμφότεροι οδηγήσουν Ολυμπιακό και ΤΣΣΚΑ Μόσχας, αντίστοιχα, στην κατάκτηση ενός ακόμα τροπαίου της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης στην Ευρώπη.
Με αυτή την αφορμή, το Eurohoops θυμάται τόσο τις συμμετοχές Ελλήνων κόουτς στα μεγάλα ραντεβού του θεσμού, όσο και τις επιδόσεις τους, ενώ εστιάζει στις τέσσερις, μέχρι στιγμής, μεταξύ τους “μονομαχίες” σε τελική τετράδα.
Εδώ και τρεις δεκαετίες το ελληνικό μπάσκετ πρωταγωνιστεί στο ευρωπαϊκό στερέωμα. Η αρχή έγινε με την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ 1987 από την Εθνική, ακολούθησαν σε συλλογικό επίπεδο οι συμμετοχές του Άρη σε Φάιναλ φορ και η ανάδειξη σπουδαίων Ελλήνων παικτών. Αργότερα ήρθαν και τα τρόπαια Ευρωλίγκας από Παναθηναϊκό και Ολυμπιακό, όπως και οι επιτυχίες των ΑΕΚ, ΠΑΟΚ, Άρη και Αμαρουσίου σε Κύπελλο Κόρατς και Σαπόρτα.
Όμως τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιηθεί η… επανάσταση των Ελλήνων προπονητών, οι οποίοι βρίσκονται όλο και πιο συχνά σε κορυφαία ευρωπαϊκά ραντεβού, αναλαμβάνουν την καθοδήγηση σπουδαίων κλαμπ και εκτός συνόρων, έχουν κατακτήσει ήδη δυο Ευρωλίγκες και πλέον θεωρούνται ως λύσεις τοπ επιπέδου για την άκρη του πάγκου οποιασδήποτε ομάδας.
Πάμε να κάνουμε μια περίληψη των πεπραγμένων τους σε Φάιναλ φορ Ευρωλίγκας, τα οποία αυξάνονται με… γεωμετρικό τρόπο τις τελευταίες σεζόν.
Στις 5 Απριλίου 1988 έμελλε να πραγματοποιηθεί η παρθενική συμμετοχή Έλληνα τεχνικού στην άκρη του πάγκου ομάδας που παίρνει μέρος σε Φάιναλ φορ. Πρόκειται για τον Γιάννη Ιωαννίδη, ο οποίος οδήγησε τον Άρη των Γκάλη και Γιαννάκη στο “ραντεβού των τεσσάρων κορυφαίων” της Γάνδης. Εκεί, οι Θεσσαλονικείς ηττήθηκαν στον ημιτελικό από την Τρέισερ Μιλάνο με 87-82 και εν συνεχεία κατέλαβαν την τέταρτη θέση, χάνοντας και στον μικρό τελικό από την Παρτιζάν Βελιγραδίου (105-93). Έτσι ο “Ξανθός” δεν μπόρεσε να φτάσει στην κορυφή της Ευρώπης με τους “κιτρινόμαυρους” στην πρώτη του παρουσία.
Κάτι που συνέβη και τις επόμενες πέντε φορές που έλαβε μέρος στον συγκεκριμένο θεσμό και μάλιστα με τρεις διαφορετικές ομάδες. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο έμπειρος προπονητής έφτασε πιο κοντά από… ποτέ στην κατάκτηση του τρόπαιο το 1994 στο Τέλ Αβίβ, όμως η ομάδα του (Ολυμπιακός) ηττήθηκε στο φινάλε του τελικού από την Μπανταλόνα (57-59) του κόουτς, Ζέλικο Ομπράντοβιτς, με τρίποντο του Κορνέλιου Ουίλιαμς και ρεσιτάλ αστοχίας των “ερυθρόλευκους” παικτών!
Συνολικά επτά κόουτς από την Ελλάδα έχουν οδηγήσει τις ομάδες τους 17 φορές (σε σύνολο) σε τελική τετράδα της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης στην γηραιά ήπειρο. Ο μοναδικοί από αυτούς που τα κατάφεραν με συγκροτήματα εκτός Ελλάδος είναι οι Γιώργος Μπαρτζώκας (Λοκομοτίβ Κουμπάν) και Δημήτρης Ιτούδης (ΤΣΣΚΑ Μόσχας), ο οποίος μάλιστα ετοιμάζεται για την τρίτη παρουσία του.
Το φθινόπωρο του 2013, για πρώτη φορά στην ιστορία Έλληνας τεχνικός έφτασε στο… Έβερεστ του Ευρωπαϊκού μπάσκετ, όταν ο Γιώργος Μπαρτζώκας με τον Ολυμπιακό κατέκτησαν το τρόπαιο της Ευρωλίγκας νικώντας την Ρεάλ Μαδρίτης του κόουτς, Πάμπλο Λάσο με 100-88. Την συγκεκριμένη επιτυχία επανέλαβε ο Δημήτρης Ιτούδης με την “ρωσική αρκούδα” και μάλιστα απέναντι στην Φενερμπαχτσέ του… δασκάλου του και “άρχοντα των δακτυλιδιών”, Ζέλιμιρ Ομπράντοβιτς.
Σε λίγες μέρες, τόσο ο Ιτούδης, όσο και ο Σφαιρόπουλος θα έχουν την ευκαιρία να… τριτώσουν το καλό για την ελληνική προπονητική, στο Φάιναλ φορ της Πόλης.
Οι 17 προκρίσεις Ελλήνων προπονητών σε Φάιναλ φορ Ευρωλίγκας και τα επιτεύγματα των ομάδων τους (1988-σήμερα):
| Θέση | Προπονητής | Συμμετοχές | Ομάδα | Χρονιά/Θέση |
| 1 | Γιάννης Ιωαννίδης | 6 | Άρης (3) Ολυμπιακός (2) ΑΕΚ (1) | 1988/4ος
1989/3ος 1990/4ος 1994/2ος 1995/2ος 1998/2ος |
| 2 | Δημήτρης Ιτούδης | 3 | ΤΣΣΚΑ Μόσχας (3) | 2015/3ος
2016/1ος 2017/- |
| 3 | Γιώργος Μπαρτζώκας | 2 | Ολυμπιακός (1) Λοκομοτίβ (1) | 2013/1ος
2016/3ος |
| 4 | Παναγιώτης Γιαννάκης | 2 | Ολυμπιακός (2) | 2009/4ος
2010/2ος |
| 5 | Γιάννης Σφαιρόπουλος | 2 | Ολυμπιακός (2) | 2015/2ος
2017/- |
| 6 | Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου | 1 | Παναθηναϊκός (1) | 1995/3ος |
| 7 | Κώστας Πολίτης | 1 | Παναθηναϊκός (1) | 1994/3ος |
Στην ευρωπαϊκή πρωτεύουσα της Τουρκίας θα συνυπάρξουν δυο Έλληνες κόουτς σε τελική τετράδα για πέμπτη φορά στην ιστορία και μάλιστα τρίτη συνεχόμενη. Άξιο αναφοράς είναι ότι και στις τέσσερις προηγούμενες “διασταύρωσαν” τα ξίφη τους.
Η αρχή δόθηκε το 1994 και το Τελ Αβίβ, όταν στον πρώτο ημιτελικό “αιωνίων” της διοργάνωσης Ιωαννίδης και Πολίτης “μονομάχησαν” με έπαθλο την συμμετοχή τους σε τελικό. Νικητής του “εμφυλίου”, ως γνωστόν”, αναδείχθηκε ο “Ξανθός”, όπως συνέβη και ένα χρόνο αργότερα. Το μόνο που άλλαξε ήταν το πρόσωπο στην άκρη του πάγκου των “πρασίνων”, με τον Ευθύμη Κιουρμουτζόγλου αυτή την φορά να τύθεται αντιμέτωπος του Γιάννη Ιωαννίδη.
Πέρασαν 20 ολόκληρα χρόνια για να επαναληφθεί κάτι παρόμοιο. Αυτό εντέλει έλαβε χώρα στην Μαδρίτη το 2015, με το φετινό ζευγάρι του πρώτου ημιτελικού (Ολυμπιακός-ΤΣΣΚΑ Μόσχας) να ήταν και τότε αντιμέτωπο, έχοντας τους ίδιους ανθρώπους στην άκρη του πάγκου. Οι Σφαιρόπουλος και Ιτούδης λοιπόν “κοντραρίστηκαν” με νικητή τον Θεσσαλονικιό κόουτς του Ολυμπιακού. Ο προπονητής της ΤΣΣΚΑ πήρε το… αίμα του πίσω κατά κάποιον τρίπο την επομενη σεζόν. Και αυτό, διότι νίκησε μεν Έλληνα στον ημιτελικό του Βερολίνου, αλλά όχι τον Σφαιρόπουλο, αλλά τον Μπαρτζώκα που είχε οδηγήσει την Λοκομοτίβ Κουμπάν στο πρώτο Φάιναλ φορ της ιστορίας της.
Οι ελληνικοί “εμφύλιοι” προπονητών σε Φάιναλ φορ Ευρωλίγκας:
| Σεζόν | Φάση | Ελληνικός “Εμφύλιος” | Νικητής |
| 1993-1994 | Ημιτελικά | Ιωαννίδης (ΟΣΦΠ)-Πολίτης (ΠΑΟ) | Ιωαννίδης |
| 1994-1995 | Ημιτελικά | Ιωαννίδης (ΟΣΦΠ)-Κιουμουρτζόγλου (ΠΑΟ) | Ιωαννίδης |
| 2014-2015 | Ημιτελικά | Σφαιρόπουλος (ΟΣΦΠ)-Ιτούδης (ΤΣΣΚΑ) | Σφαιρόπουλος |
| 2015-2016 | Ημιτελικά | Ιτούδης (ΤΣΣΚΑ)-Μπαρτζώκας (Λοκομποτίβ Κουμπάν) | Ιτούδης |
| 2016-2017 | Ημιτελικά | Σφαιρόπουλος (ΟΣΦΠ)-Ιτούδης (ΤΣΣΚΑ) | – |