Του Γιάννη Γιανναράκη/ info@eurohoops.net
“Στο τέλος της ημέρας, το σημαντικό είναι να μην φοβάσαι να κάνεις τα πράγματα διαφορετικά, με τον δικό σου τρόπο”. Τάδε έφη Ντέιβιντ Στερν. Ο θρυλικός κομισάριος του ΝΒΑ έχασε χτες την μάχη με την ζωή στα 77 του χρόνια, μερικές εβδομάδες αφού εισήχθη στο νοσοκομείο λόγω αιμορραγίας στον εγκέφαλο.
Η είδηση του θανάτου του έσπειρε την θλίψη στον μπασκετικό πλανήτη, κι όχι άδικα. Όπως θα κατανοήσετε παρακάτω, ο Στερν υπήρξε κάτι παραπάνω από αφεντικό της λίγκας για τριάντα ολόκληρα χρόνια. Οι λόγοι για αυτό πολλοί, μα εξίσου σημαντικοί.
Καλωσορίσατε στην κόλαση…!
Εν έτει 1984, όταν και ο Στερν ανέλαβε τα ηνία, το αμερικανικό μπάσκετ βρισκόταν μπροστά σε μια επικίνδυνη καμπή. Οι 23 ομάδες που απάρτιζαν τότε το NBA ήταν κάθε άλλο παρά εμπορικές, μιας και ακόμα και η τηλεοπτική κάλυψη των Τελικών αποτελούσε ζήτημα. Από πλευράς προσώπων, τα role-models της εποχής απείχαν, μιας και η παρανομία εντός και εκτός παρκέ θέριζε.
Τα φαινόμενα βίας, με παίκτες να καταλήγουν αιμόφυρτοι στο νοσοκομείο ήταν συνήθη, την ώρα που πολλοί από τους σταρ της εποχής ήταν μανιώδεις χρήστες ναρκωτικών, με πολλούς εκ των σταρς να βλέπουν τις καριέρες τους να καταρρέουν λόγω των καταχρήσεων (βλ. Ντέιβιντ Τόμσον, Μάικλ Ρέι Ρίτσαρντσον), την ώρα που ο… Ζάιον Ουίλιαμσον των 80s, Λεν Μπάιας, έφευγε από την ζωή το 1986 προτού καν αγωνιστεί στην λίγκα, λόγω αλόγιστης χρήσης κοκαΐνης.
Αυτό το περιστατικό ενήργησε καθοριστικά στα έργα του Στερν, ο οποίος αύξησε κατακόρυφα τις ποινές, υποχρέωσε άπαντες σε συχνούς ελέγχους ντόπινγκ, δίνοντας ταυτόχρονα την ευκαιρία σε όσους παραδέχονταν την υπαιτιότητα τους να γλυτώσουν την τιμωρία μέσω της αποτοξίνωσης. Παράλληλα, έφερε πολλά από τα ανερχόμενα ονόματα της εποχής (Λάρι Μπερντ, Μάτζικ Τζόνσον, Μάικλ Τζόρνταν) ενώπιον του τηλεοπτικού φακού, στο πλαίσιο καμπάνιας για την αντιμετώπιση του φαινόμενου, την ώρα που οι αγώνες φιλανθρωπικού χαρακτήρα έγιναν θεσμός, “καθαρίζοντας” για τα καλά το όνομα του ΝΒΑ.
Ταυτόχρονα, ο Στερν μαζί με τους συνεργάτες του εφηύραν τον διαγωνισμό καρφωμάτων, που έδωσε άλλη διάσταση στο All-Star Weekend, καθηλώνοντας την κοινή γνώμη, μέσα από την μονομαχία του MJ με τον Ντομινίκ Ουίλκινς.
Tέλος, ο ίδιος έπαιξε κομβικό ρόλο στην καθιέρωση της Free Agency, καθώς ήταν ο δικηγόρος του Όσκαρ Ρόμπερτσον στην πρώτη ιστορικά διαμάχη παίκτη με ομάδας το 1970, που ουσιαστικά άνοιξε τον δρόμο για όσα ζούμε σήμερα.
Δείτε την συλλυπητήρια ανακοίνωση της FIBA
Η ιστορική στήριξη στον Μάτζικ και η πραγμάτωση της Dream Team!
To 1991, o κόσμος του μπάσκετ σοκάρεται από την αιφνίδια ανακοίνωση του Μάτζικ Τζόνσον, ο οποίος κάνει γνωστό μεσώ συνέντευξης τύπου πως πάσχει από τον ιό του HIV. Για την εποχή, η δημόσια αποκάλυψη μιας τέτοιας ασθένειας από ένα role-model όπως ο σταρ των Λέικερς αποτελούσε κάτι παραπάνω από ένα ακόμα ιστορικό γεγονός.
Ο Στερν, ο οποίος βρισκόταν στο πλάι του Μάτζικ σε εκείνη την συνέντευξη τύπου, αφού πρώτα καθιέρωσε την περίφημη προσωρινή διακοπή του παιχνιδιού σε περίπτωση αιμορραγίας ενός αθλητή, ενθάρρυνε τον Τζόνσον να επιστρέψει δριμύτερος στα παρκέ έναν χρόνο αργότερα, για το All-Star Game του 1992, όπου και έδειξε πως η συγκεκριμένη ασθένεια είναι απλά ένα εμπόδιο και όχι το τέλος, σε μια εποχή που οι άνθρωποι είχαν τρομοκρατηθεί στην ιδέα του AIDS.
Ταυτόχρονα, ο Στερν ετοίμαζε κάτι εξίσου σημαδιακό. Με αφορμή τους θερινούς Ολυμπιακούς αγώνες της Βαρκελώνης, ο κομισάριος της λίγκας βρήκε την τέλεια ευκαιρία για να δείξει ανά την υφήλιο την δυναμική του σπορ εντός των Η.Π.Α. . Ο τρόπος για να εκπληρωθεί αυτός ο στόχος ήταν η στελέχωση της κορυφαίας ομάδας που πάτησε ποτέ το παρκέ του λαοφιλέστατου πλέον αθλήματος. Μάικλ Τζόρνταν, Μάτζικ Τζόνσον, Λάρι Μπερντ, Τσαρλς Μπάρκλεϊ, Καρλ Μαλόουν ήταν μόνο μερικά από τα αστέρια που στελέχωσαν την “Dream Team”, η οποία όπως ήταν λογικό σάρωσε ότι βρέθηκε στο διάβα της.
Η προσπάθεια του Στερν για “ανάπτυξη του σπορ εκτός της Βόρειας Αμέρικης” ήταν πλέον γεγονός. Μπροστά στο μοναδικό σόου που προσέφεραν οι σταρ του NBA, η ζήτηση για παροχή τηλεοπτικής κάλυψης αυξήθηκε ραγδαία, με πάνω από 200 χώρες να έχουν πλέον υπογράψει συμβόλαιο συνεργασίας με την λίγκα!
Ταυτόχρονα, η ανάγκη που δημιουργήθηκε για εξάπλωση του προϊόντος στην Γηραιά Ήπειρο έφερε και την πρώτη επίσημη αποστολή ομάδων στην Ευρώπη για φιλικά παιχνίδια, με τους Ορλάντο Μάτζικ και τους Ατλάντα Χοκς να επισκέπτονται το Λονδίνο το 1993. Είχε προηγηθεί η διοργάνωση αγώνων της Regular Season στην Ιαπωνία (Τόκιο, 1990), ενώ το 1997 τελέστηκε και ο πρώτος επίσημος αγώνας στην Λατινική Αμερική (Μέξικο Σίτι).
Το “dress code”, η… γυναικεία επανάσταση και το φαινόμενο Γιάο Μινγκ
H μεγιστοποίηση του brand της λίγκας άρχισε να κορυφώνεται στην αρχή του 21ου αιώνα, ελέω… Γιάο Μινγκ. Ο παίκτης-φαινόμενο από την Κίνα ήταν το νο1 του Draft του 2002, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο από όλες τις απόψεις. Η παρουσία του θηριώδη σέντερ αύξησε κατακόρυφα το ενδιαφέρον της Κινεζικής αγοράς για το ΝΒΑ, γεγονός που εκμεταλλεύτηκε με περίσσια επικοινωνιακή τόλμη ο Στερν, αποκομίζοντας εμπορικά κέρδη που πήγαν το προϊόν στο επόμενο επίπεδο.
Το 2005, ο κομισάριος της λίγκας προχώρησε στην πιο… αυταρχική και σκληρή κατά πολλούς απόφαση της σταδιοδρομίας του, επιβάλλοντας το λεγόμενο “dress code” στους παίκτες των ομάδων. Εν ολίγοις, ο Στερν απαίτησε από τους αθλητές να έχουν επαγγελματικό ντύσιμο σε κάθε επαγγελματική τους υποχρέωση, από την συμμετοχή σε φιλανθρωπικές δράσεις και συνεντεύξεις τύπου έως την παρουσία τους στην άκρη του πάγκου, όποτε δεν ήταν σε θέση να αγωνιστούν.
Η αλλαγή που είχε φέρει ο Άλεν Άιβερσον στα… στιλιστικά δεδομένα της λίγκας δεν έβρισκαν σύμφωνο τον Στερν, ο οποίος απαγόρευσε την χρήση βαρέων χρυσαφικών, καπέλων, τζιν, παλιών εμφανίσεων και άλλων. Παρά τις έντονες αντιδράσεις που δημιουργήθηκαν, το τελικό ταμείο ήταν μάλλον θετικό, αν αναλογιστούμε την σημερινή εικόνα των αθλητών.
Τέλος, η επιθυμία του Στερν για ένα άθλημα το οποίο θα παίζεται από όλους είχε αντίκτυπο και στο γυναικείο φύλο, μιας και το 1996 εκπληρώθηκε η επιθυμία πολλών γυναικών, με την δημιουργία του WNBA, το οποίο αναπτύχθηκε με γοργούς ρυθμούς κατά την επόμενη δεκαετία και παραμένει μέχρι σήμερα η αφρόκρεμα του γυναικείου μπάσκετ, παρά τα όποια ζητήματα του.
Αξίζει επίσης να αναφερθεί πως ο Στερν ήταν ο πρωτεργάτης και της σημερινής G-League, μιας και το 2001 έφτιαξε το πρώτο στα χρονικά αναπτυξιακό πρωτάθλημα, το NBDL.
Δείτε το μήνυμα του ΛεΜπρόν Τζέιμς
Η Ευρωπαϊκή καθιέρωση και το ξεχωριστό “αντίο”
To 2011, η πορεία ετών όσον αφορά τα “Global Games” βρέθηκε στο απόγειο της, με την διοργάνωση του πρώτου επίσημου αγώνα σε Ευρωπαϊκό έδαφος και συγκεκριμένα στην O2 Arena του Λονδίνου. Η εξάπλωση και στην ευρωπαϊκή αγορά ήταν ραγδαία κατά την προεδρία του Στερν, καθώς από την… μοναξιά των Μαρτσουλιόνις, Πέτροβιτς και Ντίβατς, φτάσαμε στην σημερινή εποχή, όπου οι παίκτες που προέρχονται από την Γηραιά Ήπειρο χτίζουν την δική τους δυναστεία.
Το 2013, λίγους μήνες προτού παραχωρήσει τα σκήπτρα στον επί 22 συναπτά έτη βοηθό του, Άνταμ Σίλβερ, ο Στερν παρουσίασε το τελευταίο Draft της θητείας του, μπροστά στο κοινό της Νέας Ορλεάνης, το οποίο δεν του έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης. Ο ίδιος, όχι άπλα δεν πτοήθηκε, αλλά φρόντισε να δώσει ένα ανεπανάληπτο σόου.
David Stern trolls fans at 2013 NBA Draft
Throwing it back to David Stern's legendary NBA draft performance in 2013.R.I.P. ?
Gepostet von NBA on ESPN am Mittwoch, 1. Januar 2020
Δείτε τις συλλυπητήριες ανακοινώσεις Παναθηναϊκού και Ολυμπιακού
Τα κακώς κείμενα και η κατακλείδα
Βέβαια, ουδείς σε αυτή την ζωή δεν είναι τέλειος. Στα 30 χρόνια της πρωτοκαθεδρίας του ο Στερν έκανε αρκετά λάθη, τα οποία έμειναν στην ιστορία. Το 1985, το πρώτο στην ιστορία Draft Lottery ήταν αφορμή για πάμπολλες αντιδράσεις, μιας και όπως θα δείτε, πολλοί υποστηρίζουν με “όπλο” τους την εικόνα πως η διαδικασία ήταν στημένη, προκειμένου το νο1 του Draft να δοθεί στους Νικς, προκειμένου αυτό το σπουδαίο brand να αναγεννηθεί μέσω του Πάτρικ Γιούινγκ.
Oι κόντρες με σημαντική μερίδα των παικτών ήταν συνεχείς, αν κρίνουμε από το γεγονός πως σε αυτά τα 30 χρόνια υπήρξαν 20 lockouts, ενώ ο ίδιος ο Στερν κέρδισε την αντιπάθεια πολλών με την απόφαση του να ασκήσει βέτο στο trade που θα έστελνε τον Κρις Πολ στους Λέικερς το 2010.
Παράλληλα, κατά την αρχή της χιλιετίας υπήρξαν σημαντικά κρούσματα διαιτητικών λαθών, με αποκορύφωμα τα όσα συνέβησαν στους Τελικούς της Δύσης το 2002, ανάμεσα στους Λέικερς και του Κινγκς.
Ένας από τους διαιτητές της εποχής, ο Τιμ Ντόναχι, φυλακίστηκε για παράνομο στοιχηματισμό, αφού πρώτα φρόντισε μέσω του ESPN να αναδείξει όλα τα διαιτητικά λάθη εκείνης της σειράς.
Τέλος, ποιος μπορεί να ξεχάσει το περίφημο “Malice at the Palace”, όταν Πέισερς, Πίστονς, φύλακες και οπαδοί υπέγραψαν στις 19 Νοεμβρίου του 2004 ένα σκηνικό… πολέμου, στην, όπως την χαρακτήρισε ο Στερν, “χειρότερη βραδιά της ζωής του”.
Εν κατακλείδι, όλα τα δεδομένα, θετικά και αρνητικά, βρίσκονται στο τραπέζι. Με όλους τους θριάμβους και τις… κακοτοπίες του, ο Ντέιβιντ Στερν θα μείνει στην ιστορία ως ο άνθρωπος που αναμόρφωσε ένα ολόκληρο σπορ, κερδίζοντας την ευγνωμοσύνη φίλων -μεταξύ αυτών και του Γιάννη Αντετοκούνμπο– και εχθρών.
Δείτε το μήνυμα του Μάικλ Τζόρνταν
Όταν Στερν ανέλαβε τα ηνία, η λίγκα μετρούσε μόλις 23 ομάδες και ο μέσος ετήσιος μισθός βρισκόταν στις 290.000 δολάρια. Σήμερα, η λίγκα αριθμεί 30 ομάδες με υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις και πολύπλευρη λειτουργία, ενώ ο ετήσιος μισθός των παικτών ανέρχεται στα 5 εκατομμύρια δολάρια.
Τότε, η συνολική αξία των 23 ομάδων ήταν 400 εκατομμύρια δολάρια. Την ημέρα που ο Στερν αποχώρησε, ξεπερνούσε τα 12 δισεκατομμύρια.
Λάτρεις του ή όχι, οφείλεις να παραδεχτείς πως ο Ντέιβιντ Στερν ήταν ο χαρτοπαίκτης που ανόρθωσε ένα άθλημα που όδευε προς τα βράχια. Ήταν ο σωτήρας ενός παιχνιδιού που δεν ήξερε πως να εμπορευματοποιηθεί. Σήμερα, στις 2 Ιανουαρίου του 2020, η κατά τεκμήριο κορυφαία αθλητική φιγούρα στην ιστορία του σπορ μπορεί να λέει από ψηλά πως τα κατάφερε πολύ καλά.
Άλλωστε, μέσα σε αυτά τα 30 χρόνια της θητείας του πρόλαβε να γίνει για το μπάσκετ ότι ο Uncle Ben για το ρύζι, ότι ο διάσημος παππούς για την Monopoly, ότι ο Steve Jobs για την Apple. Μια προσωπικότητα σήμα-κατατεθέν.
A pioneer who transformed the game.@TurnerSportsEJ remembers the life and legacy of former NBA commissioner David Stern.
(via @NBATV)pic.twitter.com/z1BelC2r9o
— NBA on TNT (@NBAonTNT) January 1, 2020