By Eurohoops Team / info@eurohoops.net
Turkish Airlines Euroleague’de sezonun en kritik dönemine geldik.
Normal sezon boyunca takımlar, önce son sekize kalmak, sonra da “kremanın en tatlı yeri olan” saha avantajını elde etmek için uğraştı.
Bu büyük mücadele sırasında Türk basketbolu, maalesef 2018-19 ve 2020-21 sezonlarındaki başarısını tekrarlayamadı ve iki takımıyla birden playofflara kalma fırsatını bulamadı. Fenerbahçe Beko, 2014-15 sezonundan bu yana her sezon oynadığı playofflara bu sene katılamıyor fakat playofflarda tek temsilcimiz Anadolu Efes olacak.
Anadolu Efes sezonu beşinci veya altıncı olarak bitirmeyi garantileyerek saha avantajı olmadan da olsa playoff biletini alırken üç maçı kazanan tarafın tur atlayacağı eşleşmede Real Madrid veya Olimpia Milano ile eşleşecek. Maccabi Tel Aviv‘in Fenerbahçe Beko’yu konuk edeceği maçta İsrail ekibinin kazanması durumunda Anadolu Efes‘in rakibi Olimpia Milano olacak. Aksi hâlde ise Real Madrid ve Anadolu Efes bir kez daha playofflarda karşılaşacak.
Ev sahibi avantajına sahip takımlar ise Barcelona, Real Madrid, Olympiakos ve Olimpia Milano olurken Anadolu Efes, Bayern Münih, AS Monaco ve Maccabi Tel Aviv ise ev sahibi avantajına sahip olmadan playoff serisine girecek.
Modern EuroLeague tarihi, bizlere ilk dörtteki takımların işlerinin çok daha kolay olduğunu söylüyor. Sadece evlerinde oynayacakları üç maçı kazanmaları onlara playoff bileti kazandırabilir. Peki seriyi geçmek için deplasmanda en az bir maç kazanmak zorunda olan, ev sahibi avantajı olmayan dört takımın durumu ne olacak?
Bu sezon iç saha avantajına sahip takımlardan Barcelona evinde yalnızca Maccabi Tel Aviv ve Olimpia Milano’ya kaybederken Real Madrid ise tek iç saha mağlubiyetini lider Barcelona karşısında aldı. Olympiakos ise iç sahadaki tek mağlubiyetini Kızılyıldız karşısında yaşadı. Son olarak Olimpia Milano, bu sezon çıktığı iç saha maçlarında Olympiakos, Fenerbahçe Beko, Real Madrid ve son olarak AS Monaco karşısında olmak üzere toplamda dört mağlubiyet yaşadı.
Ev sahibi avantajına sahip olmayan temsilcimiz Anadolu Efes, bu sezon EuroLeague’de çıktığı dış saha maçlarında 5 galibiyet ve 11 yenilgi aldı.
Peki modern EuroLeague’de ev sahibi olmayan takımların playofflarda şansı ne kadar?
Gelin geçmişin defterini bir kez daha açalım ve EuroLeague tarihinin bize bu konuda neler gösterdiğine bakalım!
Geçmişte sadece 11 takım başardı: Aralarında Fenerbahçe de yer alıyor!
2000’de FIBA’dan ayrılıp, kurulan EuroLeague’de bu zamana kadar birçok format değişikliği oldu.
Ligin ilk kurulduğu yıl format, normal sezondan sonra takımların final dahil olmak üzere playoff eşleşmesi üzerinden ilerlediği bir şekilde gerçekleştirildi. EuroLeague, ondan sonraki dört yıl ise Top-16 grubunu lider bitiren dört takımın Final Four’a kaldığı bir organizasyon haline gelirken 2004-2005 sezonunda itibaren çeyrek finalde takımların playoff oynadığı bir formata döndü. O günden bu yana da Top-16 ve normal sezonun ilerleyişinde format değişiklikleri olsa da çeyrek finalde playoff sistemi devam ediyor.
Bu sezona kadar oynanan playoff serileri bizlere gösteriyor ki ev sahibi avantajını elde etme herkesin düşündüğünden önemli. Bu zamana kadar Euroleague’de 79 playoff serisi oynanırken bunların sadece 17’sinde seri öncesi bu avantaj elinde bulunmayan takım seriyi kazanarak Final Four yapma başarısı gösterdi.
Yani size birileri seri öncesi, iki takım arasındaki durum %50-50 derse inanmayın. Çünkü bu zamana kadar ev sahibi avantajı elinde bulan takımların, %78.8’i turu atlamayı başardı.
2000-2001 yılının formatını bir kenara koyarsak, playoff olan yılların beşinde hiç bir sürpriz olmazken ev sahibi avantajı olan dört takım da tur atladı. Altı yılda ise bu avantajı elinde bulundurmayan bir takım, turu atlamayı başarırken, 2010-2011 sezonunda ise playoff’a ev sahibi avantajı olmadan giren üç takım da turu geçen taraf olarak çılgın bir sezona imza attılar. Son dönemde 2018-2019 ve 2020-21 sezonlarında ise sürpriz yaşanmadı ve iç saha avantajını elinde tutan dört takım da Final Four’a kalmayı başardı. 2017-2018 sezonu ise iç saha avantajı olmayan takımlar için iyi geçmiş ve iki takım birden Final Four bileti almayı başarmıştı.
Avrupa basketbolu, kazanılan 17 serinin büyük bir kısmını Baskonia’ya borçlu. Bask ekibi, bu zamana kadar ev sahibi avantajı olmadan girdiği beş seriyi kazandı.
Olympiakos ile Maccabi ise bunu ikişer kez başardı. Fenerbahçe, Benetton, Union Olimpija, Partizan, Panathinaikos, Siena, Real Madrid ve Zalgiris ise turu atlamayı başaran diğer sekiz takım oldu.
Bu büyük avantajı elinde bulundurduğu halde elenen takımlara baktığımız zaman ise üç kez bu şekilde elenen Barcelona, Olympiakos ve Panathinaikos üçlüsünün zirveyi paylaştığını görüyoruz.
PAOK, Peristeri, AEK, Maccabi, Milano, Baskonia, Siena ve Benetton ise ev sahibi avantajı olmasına rağmen elenen diğer takımlar oldu.
Fenerbahçe Beko, 2016-2017 sezonunda iç saha avantajına sahip olmamasına rağmen playofflarda Panathinaikos’u 3-0’la süpürmüş ve Final Four’a kalmıştı. Aynı sezon sarı-lacivertliler İstanbul’da oynanan finalde Olympiakos’u da yenerek şampiyonluğa ulaşmıştı.
Playofflarda Final Four İçin Kilit Nokta: İlk Maç
Tamam, saha avantajınız yok diyelim ve size verilen %21.2’lik şansı da beğenmediniz. O zaman bir de ilk maçı kaybederseniz başına geleceklere bakalım!
EuroLeague’de bu zamana kadar oynanan 79 playoff serisinde 1-0 geriye düşen takımların, çok azı ayağa kalmayı başardı.
79 serinin sadece 11’inde takımlar ilk maçı kaybetmesine rağmen turu atladı. Yani seride ilk maçı kazanan 68 takım, serinin sonunda mutlu olan taraftı! Bu da şu anlama geliyor; eğer ilk maçı kaybederseniz, şansınız %13.9’a düşüyor.
Durumu daha da zorlaştırmak istemezdim ama 2011-2012’den bu yana serinin ilk maçını kaybedip de turu atlayan sadece üç takım var. 2014-2015 sezonunda Barcelona’yı eleyen Olympiakos, 2017-18 sezonunda Panathinaikos‘u eleyen Real Madrid ve 2020-21 sezonunda Zenit’i eleyen Barcelona! Yani oynanan son 32 seride sadece üç takım, 1-0 geriden gelebildi.
Seride İlk İki Maçı Kaybederseniz Geçmiş Olsun
Sizlere verilen %22.7 ya da %13.3’lük yüzdeleri beğenmediyseniz, hiçbir şey de vermeyebilirim.
Euroleague’de 2008-2009’dan bu yana playoff serileri, beş maç üzerinden oynanmaya başladı. (2000-2001 sezonunda da yarı final serileriyle, final serisi 5 maçlık seri üzerinden oynandı.) Bu noktadan sonra baktığımız zaman elimizde 48 tane beş maçlık seri üzerinden playoff mücadelesi var.
Bu 48 serinin, 28’inde takımlar serinin ilk iki maçını kazanarak, durumu 2-0’a getirdi. Peki kaç takım, 2-0’dan dönebildi biliyor musunuz? Sıfır!
EuroLeague tarihinde henüz 2-0 geriye düşüp de seri kazanabilen takım yok. 2012-2013 sezonunda Anadolu Efes’in, 2013-2014 sezonunda Olympiakos’un, 2020-21 sezonunda Bayern Münih ile Real Madrid‘in yaptığı gibi 2-0’dan seriyi 2-2’ye getiren takımlar var ama henüz kazanabilen yok. O yüzden bir mucize yaratmak istemiyorsanız, 2-0 geri düşmemeye bakın.