by Jeremy Woo / Çeviri: Bilal Baran Yardımcı / info@eurohoops.net
Eurohoops’un deprem felaketinden etkilenen vatandaşlarımız için düzenlediği açık arttırmaya buraya tıklayarak katılabilirsiniz.
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı 21 Şubat 2023 tarihinde Sports Illustrated‘ta yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
Açık alana çekilip sadece dribbling yeteneğiyle değil aynı zamanda fiziğiyle de size tehdit oluşturan 2.19’luk bir gencin karşısında kalmak daha önce pek karşılanılmayan bir “işkence” yöntemi.
Victor Wembanyama, Limoges’in 4 numarası Wilfried Yeguete’yi sol forvette üçlük çizgisinin dışına çekmişti ve bir anlığına tuzağına düşürdü. Soluna doğru adımlayan Wembanyama, sol ayağından zıplayarak çembere doğru sağ eliyle topu fırlattı.
Henüz bu tekniğe verilen bir isim yok. Wembanyama daha yeni bu hareketi gösterdi: İmkansız gözüken fakat kusursuz dengelenmiş tek ayak üzerinden adımlarken atılan şut. Wembanyama son birkaç aydır bu hareket üzerinde çalışıyor.
Top çemberin içinden geçiyor ve bütün salon çılgına dönüyor. Tam olarak bunu izlemeye gelmişlerdi. Bu yüzden bir kasım akşamı Fransa’nın Levallois kentinde taraftarlar sıraya girmişti: Sadece Fransa’nın değil, dünyanın en büyük potansiyelinden etkilenmek için.
Buralarda buna “Wembamania” deniliyor
19 yaşına girmeden aylar önce, ekim ayında Las Vegas’ta G League Ignite takımına karşı iki harika maç oynayan Wembanyama, uluslararası sahneye de girişini yapmıştı. Doğduğu ülkedeki son sezonunda geçirdiği her dakika takip edilmeye başlandı. Genç potansiyel takımı Metropolitans 92’yi de Fransa’nın gözde takımlarından ve şampiyonluk adaylarından biri yaptı. NBA’de oyuncunun olası durakları mayıs ayındaki draft lotaryasını bekliyor.
O gece herkes eve tatmin olmuş şekilde gitti: Wembanyama maçı 33 sayı – 12 ribaund – 4 asist – 3 blok ile bitirdi ve takımı 78-69 kazandı. Maçın sonunda sahanın ortasında takım arkadaşlarıyla beraber dans etti.
Dakikalar sonra bir düzine Fransız muhabir küçük bir basın odasında toplandı ve rakip koç soruları yanıtladı. “Durduramadığımız için kızgın mıyım?” diye sordu Limoges koçu Massimo Cancellieri. “Durdurabilen var mı ki?”
“Tek yol belki bir sniper olurdu.”
İşte Wembanyama etkisi bu: İnsanları karşılaştıkları şeyi tarif ederken yeni yollar aramaya itiyor.
NBA çevresinde yetenek avcıları Kareem Abdul-Jabbar benzetmeleri yapıyor. Wembanyama’nın Vegas’ta oynadığı iki maçın ardından James de oyunuyu “uzaylı” olarak tanımladı.
Wembanyama’nın isminin draft gecesinde ilk anons edilen isim olacağını bütün dünya biliyor.
Ondan sonra neler olacağı kendisine bağlı.
21 yıl önce toplumda genç LeBron için söylenenler Wembanyama için de geçerli:
Çok yakın fakat henüz değil.
Okyanus ötesindeki hayatı Wembanyama’yı bekliyor. Şu anda Wembanyama, Paris’te görece sakin ve tanıdık bir hayat yaşıyor. Artık tanınmadan sokakta dolaşamıyor ve genelde özel şoförler ve korumalarla geziyor. Wembanyama hala üne alışmaya çalışıyor ve bunu o yaştaki birine göre alışılmadık bir sakinlikte başarıyor.
“Kim olduğunu bildiğinizde gidebileceğiniz yerler de belli oluyor.” diyor takımın salonuna yürüme mesafesindeki küçük bir kafede otururken. “Bu da işleri kolaylaştırıyor.”
Kendine yer açmak için küçük bir yemek masasını birkaç santim geriye çeken Wembanyama, bugüne kadar fırtına gibi geçen sezonunu düşünmek için bir anını ayırıyor. Etrafındaki her şey yakında değişecek fakat burası ona bir nefeslenme şansı veriyor.
Görkemli yetenekleri gerçekten de hayran bırakıyor. Bir guard gibi top sürebilen, pas atabilen ve şut sokabilen fakat fiziğiyle de boyalı alana hükmeden kocaman bir oyuncu… Bu sezonun başlarında bir pozisyonda ikiye bir savunduğu hızlı hücumda top elinde olan oyuncuyu alley-oop pası atmaya zorlayıp ardından diğer tarafa koşarak yakalayan oyuncunun şutunu bloklamıştı.
“Rol model alamıyorum.” diyor Wembanyama. “Çünkü boyunuzdaki 20 santim oynadığınız oyunu tamamen değiştiriyor. Oynamak istediğim tarzda yenilikler yapmalı ve yeni şeyler yaratmalıyım.”
Wembanyama sezonun geri kalanında dinlenmeyi ve vücudunu korumayı seçebilirdi fakat kendisi ve menajer ekibi Bouna Ndiaye ile Jeremy Medjana bunu reddetti. Fransa’da geçirdiği son yıl onun için yeteneklerini geliştirmesi için bir fırsat.
“Yeteneklerimi çeşitlendirmeliyim ki insanlar sıkılmasın.” diyor. “Beklentileri aşmak istiyorum.”
Babaları Felix eski bir atletizmci ve anneleri Elodie eski bir oyuncu ve genç takım koçu olsa da basketbol, Wembanyama ve kardeşlerine küçük yaştan itibaren dayatılmadı. Fakat eninde sonunda hepsinde yer edinmeyi başardı: Victor’un 21 yaşındaki ablası Eve şu anda Monaco’da profesyonel basketbolcu ve küçük kardeşi 15 yaşındaki Oscar da ASVEL’in alt yapısına katıldı.
Victor, okumayı üç yaşında çözen özel bir çocuktu. Birkaç yıl sonra basket topunu eline aldı ve dokuz yaşına geldiğinde annesine kendi yaşındaki çocuklara yaptığı antrenmanlarda yardım ediyordu. Rekabetçilik seviyesi yüksekti ve 10 yaşında Paris’in batısında yer alan mütevazı bir kulüp olan Nanterre’in alt yapısına katıldı. Henüz “mucize” değildi, hala futbol oynuyor ve başka hobilerin de peşinden gidiyordu fakat tutkusuna dair hiçbir şüphe yoktu. Gösterdiği gelişim kısa zaman içinde Nanterre’in kendisini oyuncu geliştirme konusunda “psikopat” olarak tanımlayan genç koçlarından Karim Boubekri’nin dikkatini çekmişti. “Çocuk yaşlarında topu doğru sürebilmeleri konusuna çok önem veriyorum.” diyor Boubekri.
Boubekri 1990’lı yıllarda büyürken sürekli sokakta basketbol oynuyordu. Kendi koçluk tarzının temeli olarak nitelendirdiği bir şeye denk geldi: Hall of Fame Pete Maravich’in yaratıcı ve alışılagelmedik antrenmanlarla dribbling ve top kontrolü temellerini öğrettiği “Pistol Pete’s Homework Basketball” kopyası. Böylece Maravich’in doğaçlama oyun tarzı Paris’e kadar ulaşmış oldu.
Boubekri’nin maraton gibi olan antrenman seansları genelde en az iki saat boyunca top kontrolü üzerine çalışmayla başlar. Oyuncularından her antrenmana üç şey getirmelerini ister: bir çift futboldaki kaleci eldiveni, plastik bir torba ve ip atlama ipi. Eldivenler parmak hassasiyetini geliştirirken plastik torba topun etrafına sarılıyor ve çocukların sektirmesini zorlaştırıyordu. İp ise zıplama içindi. Oyuncular zaman zaman normal, zaman zaman ağır toplarla oynardı. Boubekri’nin yaklaşımı yoğun olsa da takımını bir arada tutabiliyordu. “Bize zor koşulları o öğretti.” diyor Wembanyama.
Boubekri, Wembayama’nın ilk yılında topla ilişkisini çok geliştirdiğini ve maçlarla birlikte çok tecrübe ve özgüven kazandığını hatırlıyor. Onu en çok etkileyen ise Victor’ın zekası olmuştu.
Nanterre’in turnuvalara seyahatlerinde Boubekri sık sık oyuncularına, özellikle de bilimden çizgi romanlara birçok alana ilgisi olan Wembanyama’ya rasgele bilgi soruları sorardı. “Victor en garip sorulara bile cevap verirdi.” diyor.
Victor’u tanıyan insanlar onun hafızasına hayranlık duyuyor. “Bilgiye her zaman aç” diyor Wembanyama ile yıllar önce tanışan ve o günden beri rehberlik yapan Rudy Gobert. Boubekri de eski öğrencisinin antrenmanda öğrendiği bir şeyi hemen sonraki maçta uygulayabildiğini söylüyor. Ona göre eşsiz hafızası ve akıcı kas hafızası uyum içinde çalışıyor.
“Hareketlerin çok çabuk şekilde yenisini üretebiliyor.” diyor. Nanterre’deyken Wembanyama beş pozisyonda birden oynuyordu. “Riskli işleri deneme konusunda hep adım attı. Bazen işe yaradı, bazen yaramadı fakat hep sakin ve özgüvenli oldu.”
Bu geniş yetenek seti basketbolu da aşıyor: Wembanyama kendi kendine İngilizce öğrendi ve dili rahatça konuşabiliyor.
Wembanyama’nın kendi deyimiyle: “Bir şeyi bir kere öğrendiysem hayatımın geri kalanında uygularım.”
Liseye gitmeden önce Wembanyama, Barcelona’nın teklifini reddetti ve bunun yerine Nanterre’in tesislerinin yakınlarında ders aldı ve Tony Parker ile Boris Diaw gibi oyuncuların yetiştiği programa katıldı. 2021 yazında Lyon’da Parker’ın sahipliğini yaptığı ASVEL’e giderek Nanterre’den ayrıldığında üzerinde Fransa’nın bir sonraki harika yeteneği damgası vardı. 17 yaşında Fransa Ligi’nin En İyi Genç Oyuncusu ödülünü kazanmıştı.
Lyon’da geçirdiği tek yılda Wembanyama bir kez daha bu ödülü kazandı ve ASVEL, ligde 21. defa şampiyonluğa ulaştı. Fakat Victor, veteranlardan oluşan ve EuroLeague fikstüründe sürekli seyahat eden takımda maç başına sadece 17 dakika oynadı. Zaman zaman zorlandı, ufak tefek sakatlıklar yaşadı ve bel kasındaki bir sakatlık sebebiyle sezonu erken bitti.
Sağlığı ve geleceğine çok önem veren Wembanyama ve menajerleri drafttan önceki son sezonunda ASVEL’den ayrılıp yeni bir takıma gitmenin en iyi seçenek olduğunu düşündü. EuroLeague’in prestijini seçmeyip daha büyük pencereden bakarak daha fazla süre almaya, dinlenmeye, uzun ve sağlıklı bir NBA kariyeri için gereken vücut ve yetenek hazırlığına odaklandılar. Daha da önemlisi Wembanyama, bir sonraki takımında kendisinin merkezde olmasını istiyordu.
Ndiaye, “Victor adeta zorluk çekmediğini hissediyordu.” diyor.
Fransa Ligi’nde en büyük başarısı üçüncülük olan Metropolitans, en iyi teklifi sundu. O günlerde kulübün çok az kontratlı oyuncusu vardı ve bu durum Wembanyama’ya uygun bir kadro inşa etmeyi sağladı. Ülkesinde kalacak, uzun dakikalar oynayacak ve çalışma düzenini gerektiği gibi ayarlayabilecekti. Takım da başka bir Fransız takımında onunla çalışması için antrenör Pau-Orthez ile anlaştı. “Victor’un tüm zamanını ona harcayacak ve sadece ona odaklanacak birine ihtiyacı vardı.” diyor Ndiaye.
Önceden istifa mektubunu yollayan Metropolitans koçu Vincent Collet, Wembanyama’nın geldiğini öğrendiğinde kararını hızlıca değiştirdi. “Devam ettim çünkü özel, eşsiz bir şey geliyordu.” diyor muhtemelen Wembanyama’nın önemli rol oynayacağı 2024 Paris Olimpityatları’nda Fransız Milli Takımı’na yapacağı koçluğa odaklanmaya hazır olan Collet. “Kariyerimde bir daha böyle bir pozisyonda olmayacağım. Eğer ona gelebileceği noktaya giden yolunda yardımcı olabilirsem çok mutlu olacağım.”
Şu ana kadar sezon Wembanyama için gelişim, fırsat bulma ve özgürlük açılarından neredeyse kusursuz ilerliyor. Wembanyama ligin en büyük MVP adayı ve takımını sıralamanın üst sıralarına taşımayı başardı. Ayrıca kasım ayında Fransa Milli Takımı’na çağrıldı ve 2023 FIBA Dünya Kupası Elemeleri’nde iki maçın kazanılmasında rol oynadı. Avrupa’da genç oyunculara nadiren süre ve şut özgürlüğü verilir. Wembanyama ikisinde de tamamıyla istediğini aldı ve kendi limitlerini test ederken kazanmaya yardımcı oldu. Şutörlüğü büyük gelişim gösterdi ve geçen seneye göre üretimi çok arttı.
Bütün bunların istediği şekilde oynayarak aynı zamanda hala büyük şeyler kazanabileceği konseptinin kanıtı olup olmadığı sorulduğunda Wembanyama gülümsedi ve basitçe “Sayı attığım sürece.” dedi.
“Belli bir şekilde oynamak istiyor.” diyor NBA’de uzun yıllar forma giyen ve şampiyonluk yaşamış, şimdilerde Fransız Milli Takımı’nda genel menajerlik yapan Boris Diaw. “Başarmak istediği şeyleri istediğini yaparak başarma gibi bir vizyonu var. Fakat bunları yaparken saygısızlık yapmıyor ya da sadece kendi işine odaklanmıyor. Koç edilebilecek bir oyuncu ve bu nokta çok önemli.”
Wembanyama, kendisinde etki bırakan basketbol tarzı olarak 2010’ların Warriors‘ının altını çiziyor: Kazandılar, yaparken keyif aldılar ve kendi tarzlarıyla başardılar.
“Kötü ya da garip şutlar atmak benim için yeni bir şey değil.” diyor Wembanyama. “Oynadığım herhangi koça sorabilirsiniz. Çılgınca işler yaptığımı görmüşlerdir. Bazen benim deli olduğumu da düşündüler.”
“Hayatımda gurur duyduğum şeylerden biri bunca zamandır hiç bırakmadan devam etmem. Bütün bunlar büyük bir mental dayanıklılık gerektirdi.”
Eski NBA pivotu Ian Mahinmi ve Gobert de Wembanyama’ya destek oldular; oyuncuya saha içinde yeni şeyler katarken saha dışında da zaman zaman kıyafet önerisi bile olacak şekilde tavsiyeler verdiler. Geçtiğimiz yaz Paris Havalimanı’ndan San Diego’ya yapılacak yolculuk sırasında Wembanyama’nın valizi karışmışken Gobert yardıma koştu.
“Bu yolda devam edeceğini biliyorum çünkü ulaşmak istediği yeri biliyor.” diyor Gobert. “Bunun sadece hayalini kurmuyor. Sadece Victor olduğu için etrafındaki her şeyin hallolacağını düşünmüyor. Herkesten çok çalışması gerektiğinin farkında.”
İlk olarak kovaladığı bir şampiyonluk, lotarya ve sonra draftın kendisi var. İçlerinde en belli olanı draft gecesi. Her açıdan olayları belli bir perspektifte tutmayı başardı. Özellikle zihnini basketboldan uzaklaştırmak için her gece yatağa girdiğinde kitap okumaya zaman ayırıyor. En sevdiği türler ise fantastik ve bilim kurgu. Lisede her gün meditasyon yapmaya başladı ve dikkatini gerektiren her şeyi görselleştirmek için gün içinde kendisine zaman ayırıyor. Her şeyi kendisi üstlenmektense ailesiyle ve menajerleriye yoğun görevlerini paylaşıyor. Telefonuna bakmaya zamanının olmadığı seviyede dolu günleri oluyor.
“Aklımdan çok fazla şey geçiyor.” diyor Wembanyana. “Asla sıkılmıyorum.”
“İstisnai bir insanken -çok uzunken- sivrilmek için önce kendinizle ilgili iyi hissetmelisiniz.” diyor Mahinmi. “Bu denli özel olmasına rağmen şimdiden bunu başarması çok nadir görülen bir olgunluk.”
Wembanyama işleri sıcak tutmak istiyor. İnsanlara kim olduğunu kanıtlamak, her seferinde yeni şeyler göstermek istiyor. “İçimde bir tutku var, bir sevgi var.” diyor. “Bütün hayatım boyunca biliyorum ki beni iten şey bu olacak. Hiçbir şey beni durduramayacak.”
Şimdilik motivasyonunu kendisine saklamayı tercih ediyor. Belki ileride bir okyanus öteden bu konuda konuşmak ister.
“Uzun süre buralarda olacağım.” diyor Wembanyama.
Henüz tam olarak gelmedi fakat yolda.
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!